Zapewne wielu z nas albo otrzymało darowiznę, albo samemu obdarowało inną osobę. Co jednak gdy z różnych względów chcemy cofnąć darowiznę? Czy zatem możliwe jest, aby darowiznę „anulować” i na jakiej podstawie?
Istota darowizny
Darowizna polega na bezpłatnym świadczeniu ze strony darczyńcy za rzecz obdarowanego i powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego (zwłaszcza gdy przedmiotem umowy darowizny jest nieruchomość). Jeżeli jednak przyrzeczenie zostało już wykonane pomimo nie złożenia go w formie aktu notarialnego to i tak jest ważne.
Odwołanie darowizny niewykonanej
Polskie przepisy przewidują możliwość odwołania darowizny, jednak w szczególnych przypadkach. Po pierwsze, darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną (czyli pomimo zobowiązania do jej wykonania, wykonanie jeszcze nie nastąpiło), jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Innymi słowy, z uwagi na sytuację majątkową, w takim wypadku darczyńca będzie mógł niejako wycofać się z umowy.
Odwołanie darowizny wykonanej — rażąca niewdzięczność obdarowanego
Po drugie, do odwołania darowizny może dojść także gdy darowizna została wykonana. Kodeks cywilny odwołuje się do pojęcia rażącej niewdzięczności obdarowanego i wskazuje, że: Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Rażąca niewdzięczność może przejawiać się m.in. popełnieniem przestępstwa przeciwko obdarowanemu, naruszeniu jego dóbr osobistych, zerwaniu wszelkich więzi rodzinnych czy też odmówieniu pomocy w chorobie. Jest to pojęcie nieostre, zatem każda sprawa jest przez sąd analizowana indywidualnie.
Odwołanie darowizny – termin
Celem skutecznego odwołania darowizny, darczyńca powinien złożyć obdarowanemu oświadczenie na piśmie o odwołaniu darowizny; warto przy tym wskazać powód, na podstawie którego doszło do „cofnięcia” darowizny.
Na odwołanie darowizny osoba uprawniona ma rok, od chwili gdy dowiedziała się o rażącej niewdzięczności obdarowanego. Należy jednocześnie zaznaczyć, że po upływie tego terminu nie ma możliwości odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności.
Jeżeli pomimo odwołania darowizny, obdarowany w dalszym ciągu nie wydał przedmiotu umowy – nie pozostaje nic innego jak wystąpienie na drogę sądową.
